Loading...

Η Χίος είναι το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, γνωστό για την καλλιέργεια της μαστίχας και τις εξαιρετικές ναυτικές ικανότητες των κατοίκων του από την αρχαιότητα, αλλά και για τη μαστίχα. Το μαστιχόδεντρο φυτρώνει σε όλη τη Μεσόγειο. Ωστόσο, μόνο η ειδική ποικιλία στη Χίο είναι αυτή που παράγει τη φυσική ρητίνη που ονομάζεται μαστίχα. Λόγω των κλιματολογικών συνθηκών η ποικιλία αυτή αναπτύσσεται μόνο στο νότιο τμήμα του νησιού. Οι δεξιότητες των μαστιχοπαραγωγών και η παραδοσιακή παραγωγή οδήγησαν τη χιώτικη μαστίχα να ενταχθεί στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Οι ιστορίες μας θα μας ταξιδέψουν στον Μεσαίωνα, στην Αναγέννηση, στον Χριστόφορο Κολόμβο, στον Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση , μέχρι την αφύπνιση του γένους και την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Places

Νέα Μονή

Η Νέα Μονή καταχωρήθηκε ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στον της UNESCO το 1990, κυρίως λόγω των ψηφιδωτών της που προέρχονται από τη "δεύτερη χρυσή εποχή της βυζαντινής τέχνης", χτίστηκε από τους μαέστρους του αυτοκρατορικού εργαστηρίου στην Κωνσταντινούπολη στη διάρκεια των εποχών της ισχύος και του μεγαλείου της αυτοκρατορίας. Η Μονή ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ΄ Μονομάχο. Κατά τη διάρκεια της Γενοβέζικης κυριαρχίας (1346-1566) το μοναστήρι δέχθηκε προσκυνητές και πιστούς, οι οποίοι συνέρρεαν για να προσκυνήσουν την Παναγία. Το 1822, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, τα τουρκικά στρατεύματα έκαψαν και λεηλάτησαν τη Μονή. Το 1881 ένας ισχυρός σεισμός κατέστρεψε τα κτίρια του συγκροτήματος. Αποκαταστημένη στην παλιά της αίγλη σήμερα, η Νέα Μονή αποτελεί και πάλι σήμερα ένα σύμβολο πολιτιστικής κληρονομιάς της Χίου.

Ανάβατος

Ο Ανάβατος είναι ένα ακατοίκητο πλέον βυζαντινό πυργοχώρι στο κέντρο της Χίου. Λόγω της θέσης του πάνω σε έναν μεγάλο γρανιτένιο βράχο στο τέλος ενός γκρεμού, δεσπόζει επιβλητικά πάνω από τη γύρω περιοχή. Σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι οικιστές ήταν ξυλοκόποι που ήρθαν για να χτίσουν το νέο μοναστήρι, τη Νέα Μονή μετά από αίτημα του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Θ' Μονομάχου. Σε αντάλλαγμα του ζήτησαν να τους παραχωρήσει αυτή τη γη για να εγκατασταθούν. Οι πειρατικές επιδρομές αργότερα κατέστρεψαν το χωριό πολλές φορές, αλλά και πάλι οι κάτοικοι το ξαναέχτισαν. Ο Ανάβατος συνδέεται άμεσα με την Ελληνική Επανάσταση το 1821 και τη σφαγή της Χίου το 1822 από τους Τούρκους.

Αυγώνυμα

Τα Αυγώνυμα είναι ένα μεσαιωνικό χωριό που βρίσκεται σε έναν βραχώδη λόφο μόλις 16 χιλιόμετρα από την πόλη της Χίου. Μαζί με τον γειτονικό Ανάβατο, είναι το παλαιότερο οχυρωμένο χωριό, και σύμφωνα με την παράδοση δημιουργήθηκε από τους εργάτες που έχτισαν το μεγαλοπρεπές μοναστήρι της Νέας Μονής τον 11ο αιώνα και στη συνέχεια παρέμειναν στη Χίο. Τα Αυγώνυμα είναι χτισμένα ως οχυρωμένος οικισμός. Τα σπίτια είναι από πέτρα με μικρά παράθυρα, με κύριο στόχο την προστασία από τις πειρατικές επιδρομές. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η πλατεία και γύρω της είναι τοποθετημένες μικρές κατοικίες, όπου η εξωτερική τους πλευρά σχηματίζει το προστατευτικό τείχος.

Το Κάστρο της Χίου

Το κάστρο της Χίου κατασκευάστηκε τον 10ο αιώνα από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες. Οι κατασκευές που σώζονται μέχρι σήμερα είναι μεταγενέστερες και χρονολογούνται από την εποχή που οι Γενοβέζοι κυβέρνησαν το νησί από το 1346 έως το 1556. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Χίος διοικήθηκε από τη Μαόνα, μια εμπορική εταιρεία γενοβέζικων συμφερόντων. Από το 1362, οι επικεφαλής της εταιρείας ανήκαν σε μια ένωση ευγενών, τους Giustiniani, με κύριο εμπορικό συμφέρον την εκμετάλλευση της μαστίχας. Το 1556 οι δυνάμεις του Οθωμανού σουλτάνου Σουλεϊμάν κατέλαβαν το νησί. Το 1694, οι Βενετοί κατέλαβαν το νησί για μια σύντομη περίοδο 6 μηνών. Στη συνέχεια οι Τούρκοι επέστρεψαν και κυβέρνησαν μέχρι το 1912, όταν η Χίος απελευθερώθηκε και έγινε μέρος της Ελλάδας.

Μεστά

Τα μαστιχοχώρια έχουν προστεθεί στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Τα Μεστά είναι ένα παραδοσιακό μεσαιωνικό χωριό 35 χλμ. από την πόλη της Χίου. Ανήκει στα Μαστιχοχώρια, μια ομάδα χωριών στη Νότια Χίο, όπου η κύρια δραστηριότητα είναι η καλλιέργεια της μαστίχας. Τα Μεστά είναι ένα οχυρωμένο χωριό με τέλεια διατηρημένη μεσαιωνική αρχιτεκτονική. Η περίτεχνη αρχιτεκτονική του χρονολογείται από τη βυζαντινή και γενοβέζικη περίοδο. Το χωριό είναι χτισμένο σαν κάστρο. Τα σπίτια χτίστηκαν το ένα δίπλα στο άλλο, δημιουργώντας έτσι ένα προστατευτικό τείχος που περιβάλλει το χωριό.

Ολύμποι

Οι Ολύμποι, είναι ένα από τα 21 μεσαιωνικά μαστιχοχώρια της Χίου που προστέθηκαν στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Κατά την περίοδο της Γενοβέζικης κυριαρχίας (1346-1566), το χωριό όπως και τα υπόλοιπα μαστιχοχώρια εξήγαγαν την πολύτιμη μαστίχα τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Αυτό έκανε το μέρος ελκυστικό στόχο για τους πειρατές, οπότε εκείνη την εποχή το χωριό περιβαλλόταν από τείχος ύψους 7 μέτρων το οποίο είχε 4 πύργους. Η είσοδος και η έξοδος γίνονταν από μία μόνο πόρτα, η οποία διατηρείται ακόμη.

Μουσείο Μαστίχας

Το Μουσείο Μαστίχας Χίου βρίσκεται κοντά στο Πυργί, το κύριο μεσαιωνικό μαστιχοχώρι της Νότιας Χίου. Τα 21 μεσαιωνικά χωριά της Νότιας Χίου, αποτελούν τη μοναδική περιοχή στη Μεσόγειο όπου καλλιεργείται το μαστιχόδεντρο, μια ενδημική ποικιλία του φυτού Pistacia lentiscus, από την οποία παράγεται η μαστίχα. Το Μουσείο Μαστίχας Χίου στοχεύει στην ανάδειξη της ιστορίας, παραγωγής και καλλιέργειας του μαστιχόδεντρου και της επεξεργασίας της ρητίνης του, την οποία εντάσσει στο πολιτιστικό τοπίο της Χίου και έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο της UNESCO για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας.

Πυργί

Τα μαστιχοχώρια της Χίου έχουν προστεθεί στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Το Πυργί ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα μαστιχοχώρια λόγω της πρωτότυπης πρόσοψης των πέτρινων σπιτιών, η οποία αποτελείται κυρίως από εντυπωσιακά γκρίζα και λευκά διακοσμητικά μοτίβα σε γεωμετρικά και φυτικά σχήματα. Οι δρόμοι είναι στενοί και καλυμμένοι με καμάρες ή θόλους. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει ένας πύργος ύψους 18 μέτρων. Γύρω του υπάρχουν τείχη με τέσσερις πύργους στις γωνίες. Τα πέτρινα σπίτια του είναι χτισμένα το ένα κοντά στο άλλο, σχηματίζοντας ένα αμυντικό τείχος. Στενά πλακόστρωτα δρομάκια, εκκλησίες και μπαλκόνια γεμάτα λουλούδια και λιαστές ντομάτες, συνθέτουν το μαγικό σκηνικό του χωριού. Ο Χριστόφορος Κολόμβος στάθμευσε στη Χίο πριν ξεκινήσει για τον Ατλαντικό και οι ντόπιοι μπορούν να δείξουν το σπίτι του.

Κάμπος

Ο Κάμπος είναι η συνέχεια της πόλης της Χίου στα νότια, η οποία ξεκίνησε στα χρόνια της Γενοβέζικης κυριαρχίας (1346-1566). Οι Γενουάτες εισήγαγαν τη συστηματική καλλιέργεια εσπεριδοειδών καθώς και το εξαγωγικό εμπόριο των καρπών τους. Ο αρμονικός συνδυασμός κατοικίας και παραγωγής δημιούργησε ένα απαράμιλλο περιβάλλον για τη ζωή και την εργασία. Οι ξένοι περιηγητές που επισκέφθηκαν τη Χίο δίνουν ενθουσιώδεις περιγραφές για τους καταπράσινους κήπους και τις μεγαλοπρεπείς εξοχικές κατοικίες που συνάντησαν. Ο Κάμπος επέζησε μέχρι τις μέρες μας, με τα εσπεριδοειδή του, τα πηγάδια και τα περιφραγμένα τείχη του ανέπαφα.

Βιβλιοθήκη Κοραή

Η "Ιστορική Δημόσια Βιβλιοθήκη Αδαμάντιος Κοραής" δημιουργήθηκε το 1792 στο πλαίσιο της Μεγάλης Σχολής του Γένους στη Χίο. Η βιβλιοθήκη είναι μία από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα με συλλογή 250.000 τόμων. Τα πρώτα βιβλία ήταν δωρεές του διακεκριμένου λόγιου Αδαμάντιου Κοραή και του κύκλου του Διαφωτισμού. Με συνεχείς δωρεές και αγορές, η βιβλιοθήκη διαθέτει σήμερα περισσότερους από 250.000 τόμους. Ένας ανεκτίμητος θησαυρός της βιβλιοθήκης είναι η δωρεά του Ναπολέοντα Βοναπάρτη προς τιμήν του Αδαμάντιου Κοραή "Déscription de l'Egypte", αποτελούμενη από 14 εικονογραφημένους τόμους (έκδοση 1809-1822)

00:00  /  00:00

Το μοναστήρι χτίστηκε πρίν από 1000 χρόνια από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Μονομάχο. Από τότε μέχρι και σήμερα πολλοί πιστοί επισκέπτονται το μοναστήρι για την ομορφιά του και για να προσκυνήσουν την Παναγία. Το πιο ωραίο στολίδι στο μοναστήρι είναι η λαμπερή ζωγραφική στο εσωτερικό του που φτιάχνεται από μικρές πολύχρωμες πετρούλες βαλμένες η μία κοντα στην άλλη. Σήμερα το πανέμορφο μοναστήρι μας περιμένει να το επισκεφθούμε.

00:00  /  00:00

Ο Ανάβατος είναι ένα χωριό με φρούριο, σε έναν μεγάλο γρανιτένιο βράχο στην άκρη ενός γκρεμού. Το έχτισαν πρίν από χίλια χρόνια οι ξυλοκόποι που ήρθαν να χτίσουν το μοναστήρι της Νέας Μονής. Αργότερα οι πειρατές κατέστρεψαν το χωριό πολλές φορές, αλλά και πάλι οι κάτοικοι το ξαναέχτισαν. Πριν από 200 χρόνια οι Τούρκοι, που τότε κατείχαν το νησί, πολιόρκησαν τον Ανάβατο και έσφαξαν τους κατοίκους, αλλά και τους άλλους Χιώτες επειδή ήθελαν να ενωθούν με την Ελλάδα.

00:00  /  00:00

Τα Αυγώνυμα είναι ένα χωριό προστατευμένο από ένα φρούριο που χτίστηκε πάνω σε έναν βραχο. Είναι το παλιότερο πυργοχώρι στη Χίο, και το έχτισαν οι εργάτες που έκτισαν και την εκκλησία στην Νέας Μονής πριν από χίλια χρόνια!

00:00  /  00:00

Το κάστρο της Χίου χτίστηκε πρίν από χίλια χρόνια από τους αυτοκράτορες στην Κωνσταντινούπολη. Μετά ήρθαν στη Χίο ξένοι έμποροι από την Ιταλία και του έδωσαν καινούργια μορφή. Οι ξένοι έμποροι από την πόλη της Γένοβας έμειναν στην Χίο για 300 περίπου χρόνια. Μετά όμως ήρθαν οι Τούρκοι στην Χίο και έδιωξαν τους Ιταλούς. Στο τέλος η Χίος απελευθερώθηκε από όλους τους ξένους και ενώθηκε ξανά με την Ελλάδα.

00:00  /  00:00

Τα μαστιχοχώρια είναι 21 χωριά στη Νότια Χίο, όπου οι κάτοικοι καλλιεργούν την πολύτιμη μαστίχα από τα αρχαία χρόνια. Η μαστίχα βγαίνει από τον κορμό του χαμηλού δένδρου που ονομάζεται χιώτικος σκίνος. Η μαστίχα είναι μια τροφή που ευωδιάζει και με αυτήν φτιάχνουμε φαγητά, γλυκά, ποτά, ακόμη και καραμέλες και τσίχλες! Επίσης της χρησιμοποιούμε για να φτιάχνουμε φάρμακα και καλλυντικά. Τα Μεστά είναι ένα όμορφο χωριό που περικυκώνεται από ένα φρούριο και για αυτό το λέμε καστροχώρι. Μέσα στο χωριό τίποτα δεν έχει αλλάξει στην μορφή των σπιτιών και των δρόμων από τότε που χτίστηκε πριν από 700 ολόκληρα χρόνια!

00:00  /  00:00

Οι Ολύμποι, όπως και τα υπόλοιπα μαστιχοχώρια πουλούσαν την πολύτιμη μαστίχα σε Δύση και Ανατολή. Δυστυχώς όμως δεν ήταν οι χωρικοί που κέρδιζαν από την πώληση της μαστίχας, παρόλο που ήταν αυτοί που την καλλιεργούσαν. Οι κερδισμένοι ήταν οι ξένοι έμποροι από την πόλη της Γένοβας που έμειναν στην Χίο για 300 περίπου χρόνια. Επειδή η μαστίχα ήταν μοναδική και πολύ ακριβή, πολλοί πειρατές εμφανίζονται έξω από το χωριό με σκοπό να αρπάξουν τη μαστίχα. Βέβαια αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο, γιατι το χωριό προστατεύεται από το φρούριο που είναι γύρω του και τους φρουρούς που παρακολουθούν την κίνηση των πλοίων μέσα από ψηλούς πύργους κοντά στην θάλασσα.

00:00  /  00:00

Στο Μουσείο μπορούμε να δούμε όλη την ιστορία της μαστίχας στο νησί της Χίου από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. Βλέπουμε πως η μαστίχα είναι κρυμμένη μέσα στο κορμό του χιώτικου σκίνου, που είναι ένα μοσχομυριστό χαμηλό δέντρο. Μετά βλέπουμε πως χαράζουμε τον φλοιό, δηλαδή το δέρμα του δέντρου, και βγάζουμε τη μυρωδάτη μαστίχα, που είναι διαφανής και κυλάει σαν αστραποβόλο δάκρυ στο όμορφο δενδράκι. Μετά την αφήνουμε να στεγνώσει και την μαζεύουμε. Επειδή όμως έχουν κολλήσει φυλαράκια και πετρούλες πάνω στα δάκρυα από μαστίχα, περνάμε πολύ καιρό να την καθαρίζουμε. Μετά από πολύ κόπο και εργασία, η μαστίχα γίνεται γλυκό, ποτό, τσίχλα, και φάρμακα και όλα αυτά κάνουν πολύ καλό στην υγεία μας.

00:00  /  00:00

Στο Πυργί τα σπίτια του είναι ζωγραφισμένα με λουλούδια και σχέδια. Οι ζωγραφιές είναι πολύ όμορφες και έχουν γίνει μόνο με το άσπρο και το γκρίζο χρώμα. Τα πέτρινα σπίτια στο Πυργί είναι χτισμένα το ένα κοντά στο άλλο και κανείς μπορεί να περπατήσει πάνω στις στέγες!

00:00  /  00:00

Ο Κάμπος είναι μία όμορφη περιοχή έξω από την πόλη της Χίου. Εκεί, κάθε αρχοντικό σπίτι έχει ένα μεγάλο κήπο με πορτοκάλια και λεμόνια, μεγάλες αυλές και ένα πεντάμορφο μεγάλο πηγάδι που ποτίζει τους κήπους. Τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια και τα λεμόνια τα έφεραν στην Χίο οι έμποροι από την Γένοβα πριν 500 χρόνια και άρχισαν να τα καλλιεργούν στον Κάμπο. Από τότε οι κήποι καλλιεργούνται συνεχώς και σήμερα βγάζουν τα καλλίτερα προτοκάλια, λεμόνια και μανταρίνια, που τα τρώμε φρέσκα, αλλά φτιάχνουμε και γλυκά. Επειδή τα φρούτα αυτά ευωδιάζουν, η Χίος ονομάζεται το «μυροβόλο νησί»!

00:00  /  00:00

Η βιβλιοθήκη είναι από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα και έχει πάνω από 250.000 βιβλία! Τα πρώτα βιβλία τα χάρισε στη βιβλιοθήκη ο σπουδαίος δάσκαλος Διαμαντής Κοραής που γεννήθηκε πριν πάρα πολλά χρόνια και αφιέρωσε την ζωή του στην εκπαίδευση των Ελλήνων. Δυστυχώς, πριν από 200 χρόνια οι Τούρκοι έκαψαν τη βιβλιοθήκη και σκότωσαν τους Χιώτες, επειδή η Χίος ήθελε να ενωθεί με την Ελλάδα. Όμως επειδή αγαπάμε τα βιβλία ξαναφτιάξαμε τη βιβλιοθήκη. Τα βιβλία μπορούμε να τα διαβάζουμε στη βιβλιοθήκη, αλλά υπάρχει και ένα αυτοκίνητο που πηγαίνει τα βιβλία στα παιδιά για να τα διαβάζουν στο σπίτι τους!

Chios Cultural Narrative

by Dorothea Papathanasiou

Created by Aldo Di Russo

Art Director: Mauro Scaramella

Executive Producer: Artifactory

00:00  /  00:00